Hedina Tahirović-Sijerčić pe Sarajevako sajmo e lilengo sikavda pire duj lila
Tahirović-Sijerčić, autorka si buteder deso 20 lilengo pe rromani, bosnaki, engleski vi germanski čhib. Voj sikada buteder deso 30 phirutnikane teksturengo, majbut katari čhib, lilvarnipe thaj kultura e Rromengo, na numaj ande BiH deso vi buhlimasa
Lilvarni vi nakhavni Hedina Tahirović-Sijerčić adjive sikavda pe Sarajevako sajmo e lilengo pire duj lila.
Sar voj pe anglunipeste dija vorba, but manuša na džanen kaj si rromani čhib internacionalni thaj te Rroma, kaj bešen thaj arakhen-pes ando them, šaj te haćaren jekh avrehte pe fundesko alavari savo si barvalipe pala sako Rrom savo dživinel pe gova them. Sar voj mothoda, but Rroma ande BiH na del vorba pe rromani čhib.
„E gova šajipensa mangav te sikavav duj lila save avile sikade ande 2019. brš. Pala gova lila i promocija ćerda Fondacija otvoreno društvo BiH ando Sarajevo 2019. brš, thaj odolese mangav te dav e Fondacijese mo baro najispe. Fondacija si jekhorri organizacija savi, ando mrno sasto džuvdipe, dija ažutipe pala mrno lilengo šunavipe thaj o honoraro pala mo ramope“, bičhalel vorba lilvarni.
Voj mothoda kaj angluno lil si monografija, laki doktorska disertacija pe engleski čhib thaj lilesko anav si „Jezik i književnost Roma u prevodu na Zapadnom balkanu: Poezija u samoprevodu“, a dujto lil si Romani Čhib -Posebni osvrti na jezik i kulturu Roma.“ Dujto lil si pe bosnaki čhib uzo varegaći djila pe rromani thaj bosnaki čhib.
„Ande monografija me mothovav kataro amaro rromano krlo, amari rromani vorba, katari autokritika, autoanaliza, refleksija vi autorefleksija ande čhib, lilvarnipe vi ande kultura. Ando gova lil me ćerav djiljengi analiza katare rromane djiljarne save bešen ande avrlatunipe – egzilo “, vaćarda Tahirović-Sijerčić.
Phari themeski vi čhibjaki situacija
Voj dija vorba pride kaj poezija thaj autokritika vi autoanaliza mothovel katari phari Rromengi sitaucija, thaj katari phari rromani čhibjaki, kulturaki vi lilvarnipeski situacija.
„Cirra si manuša save dije o than pala rromano lilvarnipe sar ćerde e manuša ande organizacija pala Sajmo e lilengo ande Sarajevo. Cirra si manuša save si-len o haćaripe kaj jekh narodese trubuj te den šajipe thaj manušikano čačipe te sikavel vi mothovel pe piri dejaki čhib thaj te bajrarel piri čhib. Odolese, i čhib polohko mulel andar politikako zuralipe jal andar phari situacija savi si sar ande amari phuv. Te ćerava paše o problemo e Rromengo pe goja phuv thaj rromano čhibako problemo, me romasardem o lil „Romani Čhib-Posebni osvrti na jezik i kulturu Roma“ thaj ando gova lil me vaćarav vi kataro etnikako vi kataro kulturako problemo e identitetengo“, vaćarda maškaro aver.
Voj vaćarda kaj, pe bibaxtalipe, nane but šajipe te mothovel-pes e čhibjako vi kulturako barvalipe e Rromengo.
Sar voj mothoda, Fondacija otvoreno društvo ažutisarda te sikavel gova duj lila vi duj bare zbirka e paramičango, save avile arakhadine ando Zemaljski muzej BiH. Goja paramiča ćidija thaj pe rromani čhib romasarda baro akademiko vi romologo Rade Uhlik.
„Uzo mrno timo tradav paramiča thaj ando palo gasavo vakto romasarav mo dikhipe savo si but barikano pala ćhinavipe e generalizacijako kataro rromano lilvarnipe, kataro rromano narodo. Ando vakto kana ćerav i tradipeski revizija e paramičango, me dav sama pala e paramičari. Kaj si thaj savo si o than pala paramičarke. Save si motivura e paramičango. Save si dženura, savo si gindo e paramičango, savo romasaripe si labardo, thaj aver. Sa gova si ande paramiča, thaj kate si mothovipe thaj tekstura kataro tradipesko džanlipe ando rromano konteksto“, vaćarda Tahirović-Sijerčić.
Rromani čhib merel
Pale gasavo voj dija vorba kaj but bare manuša den vorba kaj i rromani čhib naj-la standardizacija thaj odolese nane o šajipe te sikljovel-pes ande škola.
„Amen trubuj te aven godjate kaj amen, Rroma, but šelbršutnipa dukhaven so naj-amen šansa pala jekh izborno predmeto ande fundeske škola, pe fakulteta. Amari čhib mulel. But droma me phučlem-pes sose von ćeren gova amendje. Te li si gova e godjate astardo rromano narodosko avralutnipe e amare rromanipestar?“, vaćarda.
Pe agoreste voj del akharipe – apelo pala sa save šaj te ažutinen, palpale pala institucija, te ćeren vareso pala o minoritetenge politikako phiravipe thaj pala o narodo savo si kotor e gova amalipestar, palpale pala e Rroma save si majbaro nacionalno minoriteto na samo ande BiH, deso vi ande Evropa.
Promotoro vi predsjedniko pala programsko turvinjipe e Sajmesko Ibrahim Spahić akharda ande piri vorba Društvo pisaca BiH thaj PEN centar te ćeren andripe pala lilvarni Tahirović-Sijerčić ande lengo dženutnipe, odolese so, sar vov vaćarda, voj therda gova pala sa so voj ćerda.
„Ando nakhlo vakto sasa emisija pe rromani čhib pe radio-televizija. Ande škola sasa sikljovipe pe rromani čhib. Ande saki čang – generacija ando amaro bajrovipe sasa vareko kon avilo andaro rromano amalipe, thaj nikana na ćerde uladipe maškar amen, thaj nikana na avilo ćhindo talento. Gadija me mangava te gova astarel ando gova demokratsko amalipe, savo si putardo koring sa šajipende e paruvipengo, savo paćavel, majbut, ando identitetura a na haćarel kaj rromano amalipe si-les jekh integriteto savo na del-pes te rumosarel-pes“, vaćarda Spahić.
Tahirović-Sijerčić, autorka si buteder deso 20 lilengo pe rromani, bosnaki, engleski vi germanski čhib. Voj sikada buteder deso 30 phirutnikane teksturengo, majbut katari čhib, lilvarnipe thaj kultura e Rromengo, na numaj ande BiH deso vi buhlimasa.
(Tekst sa bosanskog, na romski jezik prevela Dr. Hedina Tahirović-Sijerčić)