ČEŠLJANJE KROZ VRIJEME: Rasplitanje skrivenih istorija genocida nad Romima
Izložba „Češljanje kroz vreme: Rasplitanje skrivenih istorija genocida nad Romima“ otvorena je 13. septembra 2024. godine u Beogradu, u prostorijama Evropskog romskog instituta za umetnost i kulturu (ERIAC Srbija)
A. Ahmetović
U savremenom društvu, mnoge historijske teme ostaju u sjeni, često zapostavljene zbog nedostatka interesovanja ili svijesti o njihovoj važnosti. Među njima je i sudbina romske zajednice tokom Drugog svjetskog rata, čija priča, iako ispunjena stradanjima i otporom, ostaje u velikoj mjeri neistražena. Genocid nad Romima, koji je tokom holokausta odnio brojne živote i uništio zajednice, predstavlja tamnu stranu historije koja zaslužuje preispitivanje i razumijevanje.
Izložba „Češljanje kroz vreme: Rasplitanje skrivenih istorija genocida nad Romima“ otvorena je 13. septembra 2024. godine u Beogradu, u prostorijama Evropskog romskog instituta za umetnost i kulturu (ERIAC Srbija). Ovaj događaj predstavlja značajan korak u osvjetljavanju često zanemarenih aspekata historije Roma tokom Drugog svjetskog rata. Pripremili su je stručnjaci iz ERIAC Srbija u saradnji sa eminentnim ličnostima kao što su Emanuel Baric, Šimo Dominković, Ljujana Koka, Daniel Petrovski, Milovan Pisarri, Aleksandar Reljić, Miško Stanišić i Danijela Vojak.
“Bez razumevanja prošlosti, ne možemo očekivati bolju budućnost.” Izložba “Češljanje kroz vreme” ima za cilj da pruži platformu za učenje i dijalog o ovim temama. Ova izložba poziva na akciju, tražeći od nas da prepoznamo i istražimo bogatu, ali često zanemarenu historiju Roma.
Podršku ovoj izložbi pružili su ključni institucionalni partneri, među kojima su Javna ustanova Memorialni kompleks Jasenovac, Vojni arhiv Srbije, Muzej grada Koprivnice, Gradski muzej Jastrebarsko, Muzej Vojvodine, Memorijalni muzej Holokausta Sjedinjenih Američkih Država i Arhiv Jugoslavije.
“Ona nije samo akt sećanja, već i prostor za učenje i dijalog koji poziva na preispitivanje dominantnih narativa o Drugom svetskom ratu, uključujući romske glasove i iskustva u zajedničku istoriju. Ova izložba je važna jer omogućava istraživanje i preispitivanje predrasuda i stereotipa, pružajući prostor za razumevanje bogate i složene istorije Roma i regiona”, kaže Nadja.
Izložba ima za cilj da osvijetli često zapostavljene narative genocida nad Romima, kao i da odaje počast otporu romske zajednice u Srbiji i regionu. Pored toga, izložba se oslanja na preporuke Savjeta Evrope i Međunarodne alijanse za sjećanje na Holokaust (IHRA). ERIAC Srbija poziva relevantne institucije, posebno ministarstva kulture i obrazovanja, da rade na integraciji romske historije i kulture u obrazovne kurikulume širom regiona.
“Ovo je takođe jedan od načina borbe protiv ne samo zanemarivanja romskog stradanja i otpora, već i pokušaja revizionizma,” apeluje Nadja.
U pripremi izložbe tim se suočio s brojnim slojevima kontinuiranog anticiganizma, kao što su odsustvo adekvatnih arhiva i spomenika koji bi odali počast romskim žrtvama genocida, ali i nedovoljna ulaganja u mlade romske istraživače i istraživačice.
“Pozivamo sve zainteresovane da posete ERIAC Srbija i prepoznaju važnost romskih glasova i iskustava u našoj zajedničkoj istoriji. Ova izložba nije samo predstavljanje istorijskih činjenica; ona je prostor za učenje, istraživanje i preispitivanje, pozivajući nas da delujemo zajedno i gradimo pravednije i inkluzivnije društvo.”
Izložba je takođe podržana od strane projekta Integracija Roma – Faza III, koji je zajednički projekat Evropske unije i Saveta Evrope. Ovaj projekat pružio je priliku medijskim radnicima i kreatorima sadržaja iz regiona da učestvuju u treningu pod nazivom „Transformisanje medijskih narativa o Romima“, gde su učili i razmenjivali iskustva o načinima borbe protiv anticiganizma kroz umetnost, kulturu i medije.
(Newipe)