Novo istraživanje krivičnog pravosuđa u 4 evropske države pokazuje rasizam i diskriminaciju
Novo istraživanje koje je prije nekoliko dana objavio Evropski centar za prava Roma (ERRC) opisuje šokantne nejednakosti u iskustvu Roma u sistemima krivičnog pravosuđa Češke, Slovačke, Srbije i Sjeverne Makedonije.
Izveštaj pod nazivom “Pravda uskraćena: Romi u kaznenom pravosuđu” je sažeti dokument četiri nacionalna istraživačka izvještaja koji će biti objavljeni kasnije ove godine u izdanju ERRC-a i globalne organizacije za krivično pravosuđe Fair Trials.
„Nalazi predstavljeni u ovom sažetom izvještaju, kao i u nacionalnim istraživačkim izvještajima, neće biti iznenađenje za mnoge aktiviste koji se bore za romska prava“, rekao je predsjednik ERRC Đorđe Jovanović.
„Kroz naš dugogodišnji rad suočavajući se sa nezakonitim postupanjem policije, zlostavljanjem u zatvorima i pristrasnim sudskim procesima, znali smo da je sistem institucionalno rasistički na više nivoa. Ovaj izvještaj potvrđuje ono što smo već sumnjali, kao i prethodna istraživanja u drugim zemljama – za Rome ima veoma malo pravde u evropskim krivičnopravnim sistemima”, kazao je Jovanović.
Izvještaj se zasniva na postojećim dokazima o sistemskom rasizmu prema Romima od strane policije i pravosudnih organa i nudi dodatne dokaze da je veća vjerovatnoća da će Romi biti rasno profilisani i uvučeni u krvičnopravni sistem nego ne-Romi. U okviru sistema krivičnog pravosuđa ovih zemalja, Romi imaju manju vjerovatnoću da dobiju adekvatno pravno zastupanje, veću vjerovatnoću da će biti zadržani u pritvoru prije suđenja i da će prije dobiti zatvorske kazne nego prestupnici ne-Romi.
Jedan advokat koji je intervjuisan tokom istraživanja opisao je kako predrasude i stereotipi prema Romima utiču na proces pravde na svim nivoima krivično-pravnog sistema.
„U sistemu krivičnog pravosuđa postoji percepcija da samo Romi čine krivična djela, da je sve gore, da čine teška krivična djela, što nije tačno. Postoje predrasude da će vlasti, ako su Romi prisutni na nekoj lokaciji, imati mnogo posla”, kazao je.
Istraživanje dalje potvrđuje nalaze izvještaja Fair Trials iz 2020. godine pod nazivom “Razotkrivanje antiromske diskriminacije u krivičnom pravosuđu u Evropi”, koji se zasnivao na istraživanjima u Bugarskoj, Mađarskoj, Rumuniji i Španiji. Izvještaj je pokazao da je antiromski rasizam prisutan u društvu, kao i da postaje ukorijenjen i institucionalizovan u sistemu krivičnog pravosuđa.
„Pravda nije slijepa. Anti-romski rasizam preovladava i normalizovan je u sistemima krivičnog pravosuđa širom Evrope, a ovaj izvještaj je otriježnjujući podsjetnik da je za milione Roma u Evropi jednakost pred zakonom samo iluzija”, rekao je Bruno Min, direktor pravnih pitanja u Fair Trials, te dodao da nereagovanje više nije opcija i da je krajnje vrijeme da vlade i EU prepoznaju i direktno se suoče sa ovim izazovima.
Nacionalno istraživanje sprovedeno u Češkoj i Slovačkoj, Srbiji i Sjevernoj Makedoniji biće objavljeno u dva dodatna izvještaja krajem ove godine, kazali sui z ERRC-a.
